биография качановой натальи ивановны
Как русская «золушка» стала белорусским вице-премьером
Но однажды дослужилась до вице-премьера. Благодаря (или вопреки) чему она достигла такой карьерной высоты?
«Белорусские новости» попытались найти ответ в ее биографии.
Два месяца как Наталья Кочанова работает вице-премьером по социальным вопросам. До нее в независимой Беларуси женщины такую высокую должность не занимали никогда. Кочанова пока живет в гостинице и понемногу осваивается в столичных номенклатурных порядках, не делая громких заявлений.
#1#
Русская по национальности
На сайте Новополоцкого горисполкома, который до назначения в правительство возглавляла Кочанова, она представлена как «русская». Род ее отца происходил из Подмосковья, родственники работали на кухне в Кремле, рассказала соседка Кочановой. В советское время к таким функциям обычно допускали только тех, кто сотрудничал с КГБ.
Отец, Иван Толкачев, был кузнецом в литейно-механическом цехе, его жена Нина работала на швейной фабрике.
В семье росли трое детей. Старший сын Леонид Чичерин, от первого брака матери, сейчас живет в Краснодаре. В свое время отучился в Военно-инженерной академии Москвы и стал кадровым военным. Леонид долгое время служил в Германии. Какие взгляды в его семье? Племянница Кочановой ежедневно публикует на своей странице в «Одноклассниках» картинки, посвященные «гейропе» и подобию Барака Обамы с обезьяной.
Старшему брату чиновница обязана своим именем. Семейная легенда гласит, что «первой любовью» Леонида в детском саду была девочка по имени Наташа. Поэтому, мол, и сестру парень предложил назвать так же.
Младший брат, Олег Толкачев, окончил Симферопольский техникум пищевой промышленности. В социальных сетях отмечено, что сейчас он живет в Киеве. Политических пристрастий не проявляет, его лента в одной из соцсетей наполнена изображениями православных святых.
Детство в элитной коммуналке
Семья Толкачевых жила в коммунальной квартире. «Я до 30 лет прожила на совместной кухне. У нас не было ни ванны, ни горячей воды. Но тогда мы не считали, что у нас что-то», — вспоминала Наталья Кочанова. Жители этого дома несколько десятилетий пользовались печками.
Впрочем, довоенный трехэтажный дом, в котором жили Толкачева, не был простым. Он находится в самом центре Полоцка, на улице Коммунистической. Это была первая многоэтажка в городе. После войны сюда заселили руководство новообразованной Полоцкой области.
За какие заслуги комнаты в домах на Коммунистической выделялись другим жильцам?
Например, родители Нины Озерниковой, которая живет здесь до сих пор, были заслуженными учителями Беларуси. Женщина тоже отработала учительницей несколько десятилетий. Она рассказывает, что Наталья Кочанова выросла у нее на руках — родители чиновницы также каким-то образом получили жилье в этом доме.
Квартиры перестали быть коммунальными только в конце 1980-х. Жителей отселили на время реконструкции, однако через два года далеко не все вернулись в свои комнаты. Многие получили другое жилье. А вот Кочанова смогла улучшить жилищные условия по прежнему адресу.
Нина Озерникова рассказывает, что с помощью своих бывших учеников в домоуправлении поспособствовала тому, чтобы после реконструкции здания Кочанова получила отдельную квартиру: «Один из соседей сильно пил, поэтому я упросила, чтобы его выдворили из квартиры и отдали ее нашей дорогой Наташеньке». На тот момент Кочанова была инженером в новополоцком водоканале. Тогда еще ее карьера развивалась не слишком стремительно.
Результаты в спорте были лучше, чем в учебе
Наталья мечтала стать воспитателем в детском саду. Однако когда пошла в школу (№ 7, а сейчас гимназия № 1 имени Франциска Скорины находилась под окнами дома), увлеклась спортом. В младших классах девочка занималась легкой атлетикой, а после вместе с подругами перешла в волейбол. Наталья выступала за сборную школы на региональных соревнованиях.
Как часто бывает в таких случаях, успехи в спорте были лучше, чем в учебе.
«Она училась в сереньком, скромном классе. Средними были и оценки», — вспоминает Нина Озерникова. Вместе с тем учителя отмечают усердие и доброжелательность ученицы.
Школа специализировалась на английском языке. Его начинали учить еще в младших классах, а в старших даже проводили на английском некоторые занятия по математике и истории.
«Ее группа была сложная. Много учеников, и у многих слабое знание языка», — рассказывает Наталья Нелюбова, которая учила чиновницу иностранному языку с седьмого класса.
В анкетах Кочановой отмечено, что она владеет английским, однако на самом деле она так и не заговорила на нем свободно.
Спорт — пропуск в будущее
Поступление в Новополоцкий политехнический институт (ныне Полоцкий государственный университет) также стало возможным благодаря спорту. Тогда учебные заведения были заинтересованы набирать абитуриентов, которые смогли бы выступать на соревнованиях, пусть и в ущерб успехам в учебе. Вот преподаватель института и пригласил Толкачеву (Качанову).
«Честно говоря, я тогда об этом заведении даже не задумывалась. Но поддавшись на уговоры, мы с подругой поехали подавать документы. Учиться именно в этот вуз пошла, чтобы иметь возможность заниматься спортом», — рассказывала Кочанова.
Специальность Наталья выбирала прямо перед подачей документов. Будущая чиновница предпочла «водоснабжение и канализацию». Почему?
«Меня почему-то привлекла эта специальность. Как сейчас помню стенд с картинками, схемами очистных сооружений»,— вспоминала она. И признавалась: «На первом курсе я себя никем не видела».
Однокурсники не могут отметить ее успехи в учебе. Зато спортивные выступления давали девушке различные преимущества. Например, на картошку она не ездила.
Выпускница без амбиций
По распределению Наталья оказалась в Светлогорске. Однако на местном «Химволокне» ее не очень ждали. Кочановой намекнули, что не будут против, если она сама найдет другую работу. Тогда еще новополоцкий политех пристально не отслеживал выпускников, которые не доезжали до места распределения.
Наталья не стала бороться за работу в Светлогорске, а вернулась в Полоцк, где устроилась диспетчером на «Водоканал». Три месяца она отвечала на звонки и выписывала путевые листы, после чего ее перевели на завидную должность инженера по технике безопасности.
«Мне всегда всё нравилось. Я никогда не думала ниоткуда уходить. Когда была в декрете, мне предложили перейти на предприятие ЖКХ. Я и пошла. Ну и к чему я стремилась? Да ни к чему, — искренне рассказывала свою жизненную философию чиновница. — Для меня никогда не стояла такая цель, достигнуть каких-либо высот в карьере».
Муж вице-премьера работал физруком в техникуме
Еще в университетские времена во время соревнований Наталья познакомилась со своим будущим мужем. Леонид Кочанов тоже был спортсменом, его профиль — баскетбол.
До последнего времени муж работал физруком в Полоцком торгово-технологическом колледже. В начале февраля он уволился и собрался к жене в Минск.
Первая дочь в семье родилась в 1985-м. Ольга после поступила в Белорусский государственный медицинский университет по специальности «педиатр». Отучившись, она вернулась на малую родину вместе с мужем, также педиатром. Сейчас Ольга работает в Новополоцком роддоме. В семье воспитывается двое внуков.
Вторая дочь чиновницы, Елена, на девять лет младше Ольги. В этом году она оканчивает отделение иностранных языков историко-филологического факультета Полоцкого университета. Что стало причиной выбора профессии? В гимназии, где училась девушка, был организован культурный обмен со Швецией. Учителя Елены вспоминают, что жизненные планы девушки изменились после поездки в Скандинавию. Именно там она поняла, насколько важно знать иностранные языки.
Кочанову привел во власть Точило, которого позже отстранили за коррупцию
Работа в жилищно-коммунальном хозяйстве Полоцка изменилась для Натальи Кочановой переходом в горисполком. Вскоре она стала заместителем главы Полоцка Владимира Точило, отвечала за сферу ЖКХ и строительство.
«Приход в Полоцкий горисполком был для меня полной случайностью, ведь до сих пор я работала просто инженером и ни о какой власти не думала. Спасибо моему мудрому и опытному учителю Владимиру Точило. Именно он заставил меня поверить в свои силы и сделать следующий шаг в жизни», — говорила Кочанова.
Интересно, что мэр был ее соседом по дому на Коммунистической. Позже он записал четыре комнаты на старшую дочь. Впрочем, на недвижимости Точило и прогорел. В начале 2010-х было возбуждено уголовное дело за выделение участков около Спасо-Ефросиниевского монастыря. Владимира Точило и его заместителя Сергея Куксова обвиняли в незаконном выделении земли под коттеджи. Не дожидаясь суда, мэр написал прошение о помиловании и вышел на свободу.
Споры между Полоцком и Новополоцком
Кочанова пошла на повышение еще до сомнительного выделения земли полоцким чиновникам. В 2007-м ее неожиданно назначили председателем Новополоцкого горисполкома. Горожане говорят, что за Кочанову замолвил словечко Александр Косинец, который на тот момент был вице-премьером, а впоследствии стал губернатором Витебщины.
У Косинца была идея объединения Полоцка и Новополоцка в одну административную единицу, так как расстояние между городами составляет всего 5 км. Разговоры такие вели еще с советских времен, но предшественник Кочановой Александр Комаров активно сопротивлялся этой идее.
Жители Новополоцка не одобряли проекта, поскольку хотели, чтобы налоги «Нафтана» шли на их город, а не на строительство инфраструктуры в не таком богатом Полоцке. С другой стороны, многие полочане относятся к Новополоцку всего лишь как к пригороду своего древнего города.
При Качановой не было разрешено ни одной оппозиционной акции
Чиновница возглавляла горисполком в Новополоцке семь лет. Что изменилось за это время?
«Общественная активность во время ее правления была уничтожена — ни одной разрешенной акции. Кочанова довольно агрессивно воспринимала активность граждан», — вспоминает правозащитник Дмитрий Соловьев.
На молчаливые акции протеста в 2011-м собирались сотни людей, некоторых из них задерживали и давали штрафы. А горисполком в дни «аплодисментов» проводил на центральной площади города развлекательные мероприятия. Сама же Кочанова в это время дала интервью про стабильность под названием «В поисках альтернативы пиву, топанью и хлопанью».
Вторая неприятная ситуация произошла в 2012-м. В «Советской Белоруссии» была опубликована статья о местном доме культуры, в котором никак не могли закончить ремонт. Директора Александра Рогачева сразу же вызвали в горисполком и предложили самому написать заявление об уходе. Мол, опозорил Новополоцк на всю страну. Работники дома культуры вступились за Рогачева и заявили, что хотят, чтобы тот остался при должности. Кочанова в ответ заявила: «А мы не хотим». Директору пришлось уйти.
При предшественнике Кочановой в городе появился дендрарий, при ней закончилось строительство нового загса. Чиновница инициировала открытие нового музея истории и культуры Новополоцка. Среди других преимуществ — модернизированный роддом, где работает дочь чиновницы, а также строительство лыжероллерной трассы на деньги Евросоюза.
А вот, например, до стадиона «Атлант», на котором играет футбольный клуб «Нафтан», руки так не дошли. Он считается худшим стадионом страны из тех, на которых выступают команды высшей лиги чемпионата Беларуси. Футбольный клуб был готов реконструировать его за свои деньги, но не позволили — это городская собственность.
Служебный коттедж в поселке «очередников»
Новополоцк — один из самых богатых городов Беларуси. За счет доходов работников «Нафтана» средняя зарплата в декабре 2014-го выросла до 8,2 млн. рублей. По данным Белстата, больше зарабатывали только в Солигорске и Минске.
Квартир местной элите не хватало давно, поэтому недалеко от Новополоцка возникла «деревня миллионеров». Здесь живут бизнесмены, а также работники «Нафтана». Коттеджам в Междуречье могут позавидовать жители столичных предместий. Рядом с домами — водные каналы с мостиками, спортивный центр с теннисными кортами, отделение банка, несколько баров. Молодые пары из Полоцка и Новополоцка приезжают сюда на свадебные фотосессии.
Несколько лет назад на въезде в Новополоцк со стороны деревни Экимань стал формироваться новый поселок, в народе его называют «полимировские коттеджи». Некоторые участки продавались через аукционы, большинство выделялось для очереди на улучшение жилищных условий.
Наиболее престижные участки поселка находятся в водоохранной зоне на берегу Двины. Среди их собственников — замглавы городской милиции, директор местного парка культуры, два протестантских пастора. Согласно документам, одним из домов в квартале владеет новополоцкое ЖРЭО. По словам бывших соседей, в этом коттеджном поселке жила и семья Кочановой.
В свободное время вице-премьер любит читать
Наталья Кочанова называет себя православной. В советское время она была далека от веры, однако после переосмыслила свои взгляды. Полоцкий архиепископ Феодосий в 2013 году наградил чиновницу орденом Евфросинии Полоцкой.
Вместе с православной церковью она инициировала кампанию против абортов. «Кочанова первая поставила свечу в знак поддержки антиабортной акции», — отмечалось на церковном сайте.
Своим хобби Кочанова называет чтение. «Очень люблю перечитывать русскую классику: Толстого, Достоевского», — признавалась она. Правда, когда в новополоцкой библиотеке открылась выставка «Любимые книги известных людей города», чиновница была «представлена» женскими романами.
А вот муж Натальи Ивановны — заядлый рыбак.
Учителя гимназии, в которой учились ее дети, говорят, что чиновница старалась не пропускать родительские собрания. Даже после карьерного взлета Наталья Кочанова не стала высокомерной. Она открыта для людей, с ней по-прежнему можно поговорить на улице. Открыта Кочанова и к журналистам.
Неожиданное назначение в правительство
Казалось, что управление Новополоцком — вершина карьеры Натальи Кочановой. Ее взлет на должность вице-премьера был неожиданным для всех.
«Даже трудно сказать, что Кочанова понюхала и попробовала, она же шла по ЖКХ. Она естественным образом пришла на эту должность, честно работая на своих должностях, — рассказал Александр Лукашенко во время последней пресс-конференции. — Предложение по назначению Кочановой исходило от силовых структур. Я попросил Андрейченко письменно поручиться. Он отозвался положительно».
Спикер палаты представителей Владимир Андрейченко и упомянутый выше Александр Косинец (сейчас глава Администрации президента) — оба витебские, они могли лоббировать назначение землячки.
Положительную характеристику мог дать и бывший преподаватель высших курсов КГБ Анатолий Тозик, на место которого назначили Кочанову.
Пока Наталья Ивановна продолжает линию своего предшественника. Рассказывает о социально ориентированном государстве и стыдит родителей, дети которых прогуливают садик.
В Новополоцке же место Натальи Кочановой занял бывший работник КГБ Дмитрий Демидов. Он также успел поработать в сфере ЖКХ и был первым заместителем председателя горисполкома.
Цитаты Натальи Кочановой
О выступлении Лукашенко на Всебелорусском собрании: «В некоторых моментах у меня даже слезы выступали на глазах, потому что я чувствовала искренность этого человека».
О своем стиле управления: «Я не люблю интриги, предпочитаю сказать прямо в глаза человеку правду, пусть и нелестную. Не люблю менять кадры, но считаю, что каждый должен делать свое дело добросовестно и ответственно. Стараюсь работать, не глядя на половую принадлежность. Мне важен человек и его отношение к делу, к своей работе. Хотя я не умаляю мужской ум и рационализм».
Про женщин во власти: «Женщины во власти успешно работают. Но эта работа требует полной самоотдачи. Все, кроме нее, уходит на второй план. Вероятно, не все семьи могут смириться с тем, что мать и жена жертвует ими ради работы. Моя семья привыкла к этому. Мы смеемся с мужем, что наша младшая дочь выросла практически без матери».
О личных амбициях: «Для меня никогда не стояла такая цель — достичь каких-то высот в карьере».
Про свою семью: «Мы — дружная, рабочая семья, родители — люди очень простые: папа работал в литейно-механическом цехе кузнецом, бригадиром; мама всю жизнь проработала на швейной фабрике. Дома всегда, сколько ее помню, шила и вязала — чего я, например, не умею и, честно признаться, просто не люблю!»
Справка. Наталья Кочанова родилась 25 сентября 1960 года в Полоцке. По национальности русская. Окончила Новополоцкий политехнический институт (1982) и Академию управления (2006). Работала в полоцком «Водоканале» (1982-1995), в ЖКХ Полоцка (1995-2002). В 2002-2007 — начальник отдела ЖКХ, зампредседателя Полоцкого горисполкома по строительству и ЖКХ, в 2007-2014 — председатель Новополоцкого горисполкома. С 2014 года — заместитель премьер-министра Беларуси. Замужем, имеет двух дочерей.
Гісторыя жыцця Наталлі Качанавай: як валейбалістка з водаканала стала самай высокапастаўленай жанчынай Беларусі
Наталля Качанава працуе віцэ-прэм’ерам па сацыяльных пытаннях. У незалежнай Беларусі яшчэ не было ніводнай жанчыны, якая б займала такую высокую пасаду.
Качанава дагэтуль жыве ў гасцініцы і патроху асвойвацца ў сталічных наменклатурных парадках, не робячы гучных заяваў. Дзякуючы (ці насуперак) чаму яна дасягнула такога кар’ернага росту?
Руская па нацыянальнасці
У анкеце на сайце Наваполацкага гарвыканкама Качанава пазначыла сябе як «руская». Род яе бацькі паходзіў з Падмаскоўя, сваякі працавалі на кухні ў Крамлі.
Іван Талкачоў быў кавалём у ліцейна-механічным цэху, а ягоная жонка Ніна працавала на швейнай фабрыцы.
У сям’і гадавалася трое дзяцей, але ў першага сына быў іншы бацька. Леанід Чычэрын, старэйшы брат Наталлі, цяпер жыве у Краснадары. У свой час ён адвучыўся ў Маскве ў Вайсковаінжынернай акадэміі і стаў кадравым вайскоўцам. Леанід доўгі час служыў у Германіі. Якія погляды ў ягонай сям’і? Пляменніца Качанавай штодня публікуе на сваёй старонцы ў «Аднакласніках» карцінкі, прысвечаныя «гейропе» і падабенству Барака Абамы з малпай.
Старэйшаму брату чыноўніца абавязаная сваім іменем. Сямейная легенда кажа, што першым каханнем Леаніда ў дзіцячым садку была дзяўчынка па імені Наталля. Таму, маўляў, і сястру хлопец прапанаваў назваць гэтаксама.
Малодшы брат, Алег, скончыў Сімферопальскі тэхнікум харчовай прамысловасці. Паводле інфармацыі ў сацыяльных сетках, цяпер ён жыве ў Кіеве. Палітычных прыхільнасцяў Алег Талкачоў не выказвае, ягоная стужка навінаў стракаціць выявамі праваслаўных святых.
Дзяцінства ў элітнай камуналцы
Сям’я Талкачовых жыла ў камунальнай кватэры. «Я да 30 гадоў пражыла на супольнай кухні. У нас не было ні ванны, ні гарачай вады. Але тады мы не лічылі, што ў нас нешта дрэнна», — узгадвала Наталля Качанава. Жыхары гэтага дома некалькі дзесяцігоддзяў карысталіся печкамі.
Зрэшты, даваенны трохпавярховы дом, у якім жылі Талкачовы, быў няпростым. Ён знаходзіцца ў самым цэнтры Полацка, на вуліцы Камуністычнай. Гэта быў першы шматпавярховік у горадзе. Пасля вайны у яго засялілі кіраўніцтва новастворанай Полацкай вобласці.
У гэтым доме прайшла большая частка жыцця чыноўніцы.
За якія заслугі пакоі ў дамах на Камуністычнай выдзяляліся іншым жыхарам? Напрыклад, бацькі Ніны Азернікавай, якая жыве тут дагэтуль, былі заслужанымі настаўнікамі Беларусі. Жанчына таксама адпрацавала настаўніцай некалькі дзесяцігоддзяў. Яна расказвае, што Качанава вырасла ў яе на руках — бацькі чыноўніцы таксама нейкім чынам атрымалі жыллё ў гэтым доме.
Кватэры перасталі быць камуналкамі толькі ў канцы 1980-х. Жыхароў адсялілі на час рэканструкцыі, аднак праз два гады далёка не ўсе вярнуліся ў свае кватэры. Многія атрымалі іншае жыллё. А вось Качанава змагла палепшыць жыллёвыя ўмовы.
Ніна Азернікава расказвае, што з дапамогай сваіх былых вучняў у домаўпраўленні паспрыяла таму, каб пасля рэканструкцыі будынка Качанава атрымала асобную кватэру: «Адзін з суседзяў моцна піў, дык я ўпрасіла, каб яго вытурылі з кватэры і аддалі яе нашай дарагой Наташаньцы».
На той момант Качанава была інжынерам у наваполацкім водаканале. Тады яшчэ яе кар’ера развівалася не надта імкліва.
Поспехі ў валейболе, а не ў вучобе
Наталля марыла стаць выхавацелькай у дзіцячым садку. Аднак калі пайшла ў школу (7-я школа, а цяпер гімназія №1 імя Францыска Скарыны знаходзілася пад вокнамі дома), захапілася спортам. У малодшых класах дзяўчынка займалася лёгкай атлетыкай, а пасля разам з сяброўкамі перайшла на валейбол. Наталля выступала за зборную школы на рэгіянальных спаборніцтвах.
Як часцяком бывае ў такіх выпадках, поспехі ў навучанні былі горшымі. «Яна вучылася ў шэранькім, сціплым класе. Сярэднімі былі і адзнакі», — узгадвае Ніна Азернікава. Разам з тым настаўнікі адзначаюць стараннасць і добразычлівасць вучаніцы.
Школа спецыялізавалася на англійскай мове. Яе пачыналі вучыць яшчэ ў малодшых класах, а ў старэйшых нават праводзілі паанглійску некаторыя заняткі па матэматыцы і гісторыі.
«Яе група была складаная. Шмат вучняў, і ў многіх слабое веданне мовы», — расказвае Наталля Нялюбава, якая вучыла чыноўніцу замежнай мове з сёмага класа. У анкетах Качанава пазначае, што валодае англійскай, аднак у рэальнасці так і не загаварыла на ёй свабодна.
Спорт — пропуск у будучыню
Паступленне ў Наваполацкі політэхнічны інстытут (цяпер Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт) таксама адбылося дзякуючы спорту. Навучальныя ўстановы былі зацікаўленыя набіраць абітурыентаў, якія маглі б выступаць на спаборніцтвах, няхай і ў страту поспехам у вучобе. Вось валейбольны трэнер і запрасіў Талкачову (Качанаву).
«Шчыра кажучы, я тады пра гэтую ВНУ нават не падумвала. Але, паддаўшыся на ўгаворы, мы з сяброўкай паехалі падаваць дакументы … Вучыцца менавіта ў гэтую ВНУ пайшла, каб мець магчымасць займацца спортам», — расказвала Качанава.
Выбар спецыяльнасці адбываўся наўпрост перад падачай дакументаў. Будучая чыноўніца ўпадабала «водазабеспячэнне і каналізацыю». Чаму? «Мяне чамусьці прывабіла гэтая спецыяльнасць. Як цяпер памятаю стэнд з карцінкамі, схемамі ачышчальных збудаванняў», — узгадвала яна. І прызнавалася: «На першым курсе я сябе не бачыла нікім».
Качанава крайняя злева.
Аднакурснікі не могуць адзначыць яе поспехі ў навучанні. Затое спартыўныя выступленні давалі дзяўчыне розныя перавагі. Напрыклад, на бульбу яна не ездзіла.
Выпускніца без амбіцый
Па размеркаванні Наталля апынулася ў Светлагорску. Аднак на тамтэйшым «Хімвалакне» яе не надта чакалі. Качанавай намякнулі, што будуць не супраць, калі яна сама знойдзе іншую працу. Дый наваполацкі палітэх тады не адсочваў пільна тых выпускнікоў, хто не даязджаў да прызначанага месца.
Наталля не стала змагацца за працу ў Светлагорску, а вярнулася ў Полацк, дзе ўладкавалася дыспетчарам на «Водаканале». Тры месяцы яна адказвала на званкі і выпісвала пуцявыя лісты, пасля чаго яе перавялі на зайздросную пасаду інжынера па тэхніцы бяспекі.
«Мне заўсёды ўсё падабалася. Я ніколі не думала ніадкуль сыходзіць… Калі была ў дэкрэце, мне прапанавалі перайсці на прадпрыемства ЖКГ. Я і пайшла. Ну і да чаго я імкнулася? Ды ні да чаго, — шчыра расказвае сваю жыццёвую філасофію чыноўніца. — У мяне ніколі не стаяла такая мэта — дасягнуць нейкіх вышынь у кар’еры».
Муж-баскетбаліст
Яшчэ ва ўніверсітэцкія часы падчас спаборніцтваў Наталля пазнаёмілася са сваім будучым мужам. Леанід Качанаў таксама быў спартсменам, ягоны профіль — баскетбол.
Да апошняга часу муж працаваў фізруком у Полацкім гандлёватэхналагічным каледжы. У пачатку лютага ён звольніўся і сабраўся да жонкі ў Мінск.
Першая дачка ў сям’і нарадзілася ў 1985-м. Вольга паступіла ў Беларускі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт на спецыяльнасць «педыятрыя». Адвучыўшыся, яна вярнулася на малую радзіму разам з мужам, таксама педыятрам. Цяпер Вольга працуе ў наваполацкім раддоме. У сям’і гадуецца двое дзяцей.
Другая дачка чыноўніцы, Алена, маладзейшая за сястру на дзевяць гадоў. Сёлета яна мае скончыць аддзяленне замежных моваў гісторыка-філалагічнага факультэта Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Што стала прычынай выбару прафесіі? У гімназіі, дзе вучылася дзяўчына, быў арганізаваны культурны абмен са Швецыяй. Настаўнікі Алены ўзгадваюць, што жыццёвыя планы дзяўчыны змяніліся пасля паездкі ў Скандынавію. Менавіта там яна зразумела, наколькі патрэбнае веданне замежных моваў.
Знаёмыя кажуць, што Алена разумная і патрыятычная дзяўчына.
Карупцыйнае кіраўніцтва Полацка
Праца ў жыллёва-камунальнай гаспадарцы Полацка змянілася пераходам у гарвыканкам. Неўзабаве Качанава стала намесніцай кіраўніка Полацка Уладзіміра Тачылы, яна адказвала за сферу ЖКГ і будаўніцтва.
«Прыход у Полацкі гарвыканкам быў для мяне поўнай выпадковасцю, бо дагэтуль я працавала проста інжынерам і ні пра якую ўладу не думала … Дзякуй майму мудраму і вопытнаму настаўніку Уладзіміру Тачылу. Менавіта ён прымусіў мяне паверыць ў свае сілы і зрабіць наступны крок у жыцці», — казала Качанава.
Цікава, што мэр быў яе суседам па доме на Камуністычнай. Там ён запісаў чатырохпакаёўку на старэйшую дачку. Зрэшты, на нерухомасці Тачыла і прагарэў. У пачатку 2010х была заведзена крымінальная справа за выдзяленне ўчасткаў каля СпасаЕфрасіннеўскага манастыра. Уладзімір Тачыла і ягоны намеснік Сяргей Куксаў набралі сабе і сваім блізкім зямлю пад катэджы. Не чакаючы суда, мэр напісаў прашэнне аб памілаванні і выйшаў на волю.
Спрэчкі паміж Полацкам і Наваполацкам
Качанава пайшла на павышэнне яшчэ да сумнеўнага выдзялення зямлі полацкім чыноўнікам. У 2007-м яе нечакана прызначылі старшынёй Наваполацкага гарвыканкама. Гараджане называюць яе пратэжэ Аляксандра Косінца, які на той момант быў віцэпрэм’ерам, а пасля стаў губернатарам Віцебшчыны.
Адной з ідэй Косінца было аб’яднанне Полацка і Наваполацка ў адну адміністратыўную адзінку, бо адлегласць паміж гарадамі складае ўсяго 5 км. Размова пра зліццё ў мэтах аптымізацыі выдаткаў вялася яшчэ з савецкіх часоў, але папярэднік Качанавай Аляксандр Камароў актыўна супраціўляўся гэтай ідэі.
Жыхары Наваполацка не ўхвалялі праект, бо хацелі, каб падаткі «Нафтана» ішлі на іх горад, а не на будаўніцтва інфраструктуры ў не такім багатым Полацку. З іншага боку, многія палачане ставяцца да Наваполацка ўсяго толькі як да прыгарада свайго старажытнага горада.
«У некаторых момантах у мяне нават слёзы выступалі на вачах, бо я адчувала шчырасць гэтага чалавека», — казала Качанава пасля таго, як паслухала выступ Лукашэнкі на «ўсебеларускім сходзе».
Зачышчанае палітычнае поле
Чыноўніца кіравала Наваполацкам сем гадоў. Што змянілася падчас яе ўлады?
«Грамадская актыўнасць падчас яе кіравання была знішчаная — ніводнай дазволенай акцыі. Качанава даволі агрэсіўна ўспрымала актыўнасць грамадзян», — узгадвае наваполацкі праваабаронца Зміцер Салаўёў. На маўклівыя акцыі пратэсту ў 2011-м збіраліся сотні людзей, некаторых з іх затрымлівалі і давалі штрафы. А гарвыканкам у дні «апладысментаў» праводзіў на цэнтральнай плошчы Наваполацка забаўляльныя мерапрыемствы. Сама ж Качанава дала інтэрв’ю пад назвай «У пошуках альтэрнатывы піву, тупанню і плясканню».
Іншая непрыемная сітуацыя здарылася ў 2012-м. У «Советской Белоруссіі» быў апублікаваны артыкул пра прыкрую сітуацыю з наваполацкім Домам культуры, у якім ніяк не маглі скончыць рамонт. Дырэктара Аляксандра Рагачова адразу ж выклікалі ў гарвыканкам і прапанавалі самому напісаць заяву аб сыходзе. Маўляў, ён зганьбіў Наваполацк на ўсю краіну. Работнікі Дома культуры заступіліся за Рагачова і заявілі, што хочуць, каб той застаўся пры пасадзе. Качанава ў адказ заявіла: «А мы не хочам». Дырэктару давялося сысці.
Пры папярэдніку Качанавай у горадзе з’явіўся дэндрарый, пры ёй скончылася будаўніцтва новага ЗАГСа. Чыноўніца ініцыявала адкрыццё новага музея гісторыі і культуры Наваполацка. Сярод іншых выгодаў — мадэрнізаваны радзільны дом, дзе працуе дачка чыноўніцы, а таксама будаўніцтва лыжаролернай трасы на грошы Еўрасаюза.
А вось, напрыклад, да стадыёна «Атлант», на якім гуляе «Нафтан», рукі не дайшлі. Ён лічыцца найгоршым стадыёнам краіны сярод тых, на якіх выступаюць каманды вышэйшай лігі чэмпіянату Беларусі. Футбольны клуб быў гатовы рэканструяваць яго за свае грошы, але не дазволілі — гэта гарадская ўласнасць.
Службовы катэдж у пасёлку «чаргавікоў»
Наваполацк — адзін з самых багатых гарадоў у краіне. За кошт даходаў работнікаў «Нафтана» сярэдні заробак у снежні 2014 года дарос да 8,2 мільёна рублёў. Паводле Белстата, больш зараблялі толькі ў Салігорску і Мінску.
Кватэр у гарадскіх панэльных каробках мясцовай эліце не хапала ўжо даўно, таму непадалёку ад Наваполацка паўстала «вёска мільянераў». Грошай на будаўніцтва ў гараджан не бракавала. Тут жывуць бізнэсмены, а таксама работнікі «Нафтана». Катэджам у Міжрэччы могуць пазайздросціць жыхары сталічных прадмесцяў. Побач з дамамі водныя каналы з мосцікамі, спартовы цэнтр з тэніснымі кортамі, аддзяленне банка, некалькі бараў. Маладыя пары з Полацка і Наваполацка прыязджаюць сюды на фотасесіі падчас вяселля.
Некалькі гадоў таму на ўездзе ў Наваполацк з боку Экімані стаў фарміравацца новы пасёлак, так званыя «паліміраўскія катэджы». Некаторыя ўчасткі прадаваліся праз аўкцыёны, большасць выдзялялася для чаргі на паляпшэнне жыллёвых умоваў. Каб атрымаць зямлю ў Наваполацку, дастаткова пачакаць пяць гадоў.
Найбольш прэстыжныя ўчасткі пасёлка знаходзяцца ў водаахоўнай зоне на беразе Заходняй Дзвіны. Сярод іх уласнікаў — намеснік кіраўніка гарадской міліцыі, дырэктар мясцовага парку культуры, пратэстанцкі пастар. Паводле дакументаў, адным з дамоў у квартале валодае наваполацкае ЖРЭА. Па словах былых суседзяў, у гэтым катэджным пасёлку жыла і сям’я Качанавай.
Хобі — літаратура
Наталля Качанава называла сябе праваслаўнай. У савецкі час яна была далёкая ад веры, аднак пасля пераасэнсавала погляды. Полацкі архіепіскап Феадосій пазалетась узнагародзіў чыноўніцу ордэнам Еўфрасінні Полацкай.
Разам з праваслаўнай царквой яна ініцыявала кампанію супраць абортаў. «Качанава першая паставіла свечку ў знак падтрымкі антыабортнай акцыі», — адзначалася на царкоўным сайце.
Сваім хобі Качанава называе чытанне. «Вельмі люблю перачытваць рускую класіку: Талстога, Дастаеўскага…» — прызнавалася яна. Праўда, калі ў наваполацкай бібліятэцы адкрылася выстава «Любімыя кнігі вядомых людзей горада», чыноўніца была «прадстаўленая» жаночымі раманамі.
А вось муж чыноўніцы — заўзяты рыбак. Калі ў сям’і згарэла паветка ў двары дома на Камуністычнай, Качанава наракала на страту новых вудаў.
Настаўнікі гімназіі, у якой вучыліся яе дзеці, кажуць, што чыноўніца старалася не прапускаць бацькоўскія сходы. Нават пасля кар’ернага росту Наталля не стала фанабэрлівай і ганарлівай. Яна адкрытая для людзей, з ёй паранейшаму можна паразмаўляць на вуліцы. Не цураецца Качанава і журналістаў.
Нечаканае прызначэнне
Здавалася, што кіраванне Наваполацкам — вяршыня кар’еры Наталлі Качанавай. Яе ўзлёт на пасаду віцэ-прэм’ера па сацыяльных пытаннях у канцы 2014 быў нечаканым для ўсіх.
«Нават цяжка сказаць, што Качанава панюхала і пакаштавала, яна ж ішла па ЖКГ. Яна натуральным чынам прыйшла на гэтую пасаду, сумленна працуючы на сваіх пасадах, — расказаў Аляксандр Лукашэнка падчас сёлетняй прэс-канферэнцыі. — Прапанова па прызначэнні Качанавай прыйшла ад сілавых структур. Я папрасіў Андрэйчанку пісьмова паручыцца. Ён адазваўся станоўча».
Спікер палаты прадстаўнікоў Уладзімір Андрэйчанка і згаданы вышэй Аляксандр Косінец (цяпер кіраўнік Адміністрацыі прэзідэнта) абодва віцебскія, яны маглі лабіраваць прызначэнне зямлячкі.
Мог даць ухвальную характарыстыку і былы выкладчык вышэйшых курсаў КДБ Анатоль Тозік, на месца якога прызначылі Качанаву. Пакуль што яна працягвае лінію свайго папярэдніка. Расказвае пра сацыяльна арыентаваную дзяржаву ды ўшчувае бацькоў, дзеці якіх прагульваюць садок. У Наваполацку ж месца Наталлі Качанавай заняў былы работнік КДБ, камунальшчык Дзмітрый Дзямідаў, яе ранейшы першы намеснік.
Наталля Качанава нарадзілася 25 верасня 1960 у Полацку. Па нацыянальнасці руская. Скончыла Наваполацкі політэхнічны інстытут (1982) і Акадэмію кіравання (2006).
Працавала ў полацкім «Водаканале» (1982—1995), у жыллёвакамунальнай гаспадарцы Полацка (1995—2002).
У 2002—2007 — начальнік аддзела ЖКГ, намесніца старшыні Полацкага гарвыканкама па будаўніцтве і ЖКГ, у 2007—2014 — старшыня Наваполацкага гарвыканкама.
З 2014 — віцэ-прэм’ерка.
Замужам, мае дзвюх дачок.
Адар’я Гуштын, Ягор Марціновіч
Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішы ў наш Тэлеграм